Decyzja USA o ograniczeniu dostępu do zaawansowanych chipów dla Polski stawia nasz kraj w niekomfortowej sytuacji technologicznej i geopolitycznej. Wprawdzie restrykcje te obecnie mają ograniczony wpływ na działające w Polsce projekty, takie jak fabryka Athena, ale w perspektywie średnio- i długoterminowej mogą spowolnić rozwój polskiego sektora sztucznej inteligencji i obniżyć jego konkurencyjność. Kluczowe fakty, które należy uwzględnić:
1. Podział świata przez USA:
• Umieszczenie Polski w grupie „reszty świata” może być interpretowane jako brak pełnego zaufania technologicznego.
• Taki status ogranicza dostęp Polski do zaawansowanych narzędzi technologicznych, niezbędnych dla dynamicznego rozwoju AI.
2. Wizerunkowe konsekwencje:
• Polska staje się mniej atrakcyjna dla inwestorów i partnerów technologicznych, którzy mogą wybierać bardziej uprzywilejowane rynki.
• To dodatkowo utrudnia przyciągnięcie globalnych talentów w sektorze sztucznej inteligencji.
3. Technologiczne wyzwania:
• Fabryka Athena, choć obecnie działa na istniejących zasobach, może nie być w stanie rywalizować w przyszłości, jeśli dostęp do najnowszych chipów zostanie ograniczony.
• Długoterminowy brak zaawansowanych technologii może wymusić poszukiwanie alternatywnych, często droższych rozwiązań.
4. Geopolityczna dynamika:
• Relacje Polska-USA pozostają silne w obszarze obronności, ale decyzja ta pokazuje, że sojusz militarny nie zawsze przekłada się na sojusz technologiczny.
Działania wyprzedzające
Aby zminimalizować ryzyko związane z restrykcjami oraz wzmocnić pozycję Polski w globalnym wyścigu technologicznym, należy wdrożyć strategię opartą na czterech filarach:
1. Dywersyfikacja dostawców i rozwój lokalnych technologii
• Inwestycje w rodzimy przemysł technologiczny:
• Wsparcie krajowych firm pracujących nad produkcją chipów i akceleratorów obliczeniowych.
• Zachęty finansowe dla uczelni i startupów zajmujących się badaniami nad alternatywnymi technologiami.
• Współpraca z alternatywnymi dostawcami:
• Włączenie w ekosystem dostawców spoza USA, takich jak Tajwan (TSMC), Korea Południowa (Samsung) lub Unia Europejska (np. projekt European Chips Act).
2. Zacieśnienie współpracy w ramach UE
• Aktywna rola Polski w programach unijnych:
• Zaangażowanie w inicjatywy takie jak European Chips Act, które mają na celu zwiększenie niezależności Europy w produkcji chipów.
• Lobbowanie w UE na rzecz stworzenia specjalnych funduszy wspierających państwa członkowskie dotknięte restrykcjami.
• Regionalne partnerstwa:
• Budowanie sojuszy technologicznych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, aby zwiększyć siłę negocjacyjną wobec USA i innych globalnych graczy.
3. Wzmacnianie relacji z USA
• Dyplomacja technologiczna:
• Intensyfikacja dialogu z USA w celu wyjaśnienia i negocjacji mniej restrykcyjnych zasad eksportu chipów do Polski.
• Prezentowanie Polski jako wiarygodnego partnera w dziedzinie innowacji i bezpieczeństwa technologicznego.
• Pokazanie strategicznej wartości Polski:
• Podkreślenie roli Polski jako lidera technologicznego w regionie, co może przyczynić się do zwiększenia stabilności i innowacyjności NATO.
4. Budowanie przewagi wizerunkowej
• Wsparcie dla innowacji i startupów:
• Tworzenie specjalnych funduszy i inkubatorów dla firm działających w obszarze AI i nowych technologii, aby zmniejszyć ich uzależnienie od importowanych chipów.
• Promocja polskiego sektora AI na arenie międzynarodowej:
• Organizowanie międzynarodowych konferencji i wydarzeń, które przyciągną uwagę inwestorów i innowatorów.
5. Przyspieszenie regulacji i strategii narodowej
• Strategia AI 2.0:
• Aktualizacja polskiej strategii AI, uwzględniająca nowe wyzwania związane z restrykcjami.
• Ustalenie konkretnych celów związanych z niezależnością technologiczną do 2030 roku.
• Koordynacja na poziomie rządowym:
• Powołanie specjalnego zespołu ds. technologii strategicznych, który będzie monitorował sytuację i koordynował działania na poziomie międzynarodowym.
Podsumowanie
Restrykcje USA wobec Polski stanowią wyzwanie, ale również okazję do przemyślenia i unowocześnienia strategii technologicznej kraju. Działania wyprzedzające powinny skupić się na dywersyfikacji dostawców, inwestycjach w lokalne technologie, wzmocnieniu współpracy z UE i USA oraz budowaniu atrakcyjności wizerunkowej polskiego sektora AI. Tylko proaktywne podejście pozwoli Polsce utrzymać konkurencyjność w szybko zmieniającym się świecie technologii.